Lied 722 uit de bundel van Joh. De Heer/Opwekking 366

Is er een liedbundel binnen de kerk (van welke denominatie ook) te vinden waarin het lied 'Kroon Hem met gouden kroon' niet voorkomt? Het lied is tot op vandaag over heel de wereld bekend en wordt door menig christen gezongen, maar veelal zonder dat men de oorsprong van en het verhaal rond dit lied kent.
Dit lied, zoals we dat nu kennen, is een soort 'compilatie' van het oorspronkelijke lied dat in 1851 werd geschreven door Matthew Bridges en in 1864 - naar wordt vermeld op verzoek - 'aangepast' ('ontpaapst') door diens tijdgenoot, de anglicaanse voorganger Godfrey Thring.
Ingrediënten die vragen om een nadere beschouwing.

Beginnen we met de oorspronkelijke bron, Matthew Bridges (1800-1894).

Over Matthew Bridges, die op 14 juli 1800 werd geboren in Malden, Essex in Engeland, is maar weinig persoonlijks bekend. Wat we weten is, dat hij de jongste zoon was van John Bridges uit Wellington House, Surrey en dat hij een oudere broer had die predikant was en Charles Bridges heette (1794-1869) en dat deze Charles bekend geworden is door een aantal geschreven commentaren onder andere op Psalm 119.

Verdere gegevens over zijn opgroeien en opleiding etc. ontbreken. Het enige dat bekend is, is dat hij, wat zijn geestelijke achtergrond betreft, is opgegroeid in de Church of England - de Engelse staatskerk -  en dat hij aanvankelijk zodanig kritisch tegenover de leer van de rooms katholieke kerk stond, dat hij dit op uiterst scherpe wijze op schrift heeft vertolkt.
Toch gaat hij, zoals zovelen in zijn tijd, over tot het katholicisme in 1848, het jaar waarin van zijn hand ook een aantal liederen in druk verschijnt onder de voor zich sprekende titel 'Hyms of the Heart - for the Use of Catholics'. In het voorwoord schrijft hij dat hij zijn welgemeende en oprechte spijt wilde betuigen 'for having ever used his feeble pen against that holy and Apostolic church, which by divine grace he has lately been enabled to join' (vertaald: 'voor het gebruik van zijn gebrekkige pen tegen de heilige en apostolische kerk waarvan hij sinds kort, dank zij goddelijke genade, deel uitmaakt'.
Het schijnt dat de studie van de kerkgeschiedenis bij hem veel sympathie had losgemaakt voor de katholieke kerk en hem de onhoudbare positie van de staatskerk deed beseffen. Geleidelijk aan vond hij dat christendom en de roomse kerk wezenlijk identiek te nomen waren. Onmiskenbaar deed zich op deze gedachteontwikkeling  bij Bridges vooral de invloed van de zich in die tijd manifesterende Oxford Beweging gelden, een beweging die uiteindelijk vooral gedomineerd werd door de uit de anglicaanse kerk afkomstige tijdgenoot John Henry Newman 1801-1890.
In 1829 kreeg, naar aanleiding van de Act of Emancipation, de katholieke kerk meer vrijheden. Tot die tijd had de roomse kerk in Engeland, sinds de regering van Hendrik VIII, selchts een bestaan in de marge geleid. Het gegeven van meer vrijheid betekende niet zozeer een opleving van het katholieke geloofgoed (de leer etc.) - de Engelse staatskerk had daaraan aanwijsbaar vastgehouden - maar met name een herbeleving van gebruiken, rituelen en tradities. Er werd terug verlangd naar de grandeur van de 'moederker'. De staatskerk was tot die tijd gekenmerkt door een puriteins karakter, buiten de nog aanwezig gebleven gewaden om was er amper nog sprake van pracht en praal. De Oxford Beweging probeerde daar verandering in te brengen, al heet het dat zij het anglicaanse karakter wilde bewaren. Het was de genoemde, anglicaanse geestelijke en hoogleraar te Oxford, John Henry Newman die op deze beweging zijn stempel heeft gedrukt. Zijn streven was de anglicaanse kerk dichter te brengen bij haar katholieke wortels. Zijn studie bracht hem er uiteindelijk toe, nadat hij tijdens zijn studie eerst - (naar eigen zeggen) door toedoen van een evangelisch voorganger - tot geloof was gekomen, zich tot het katholicisme te bekeren. In 1879 werd hij (uit tactische overwegingen?) door paus Leo XIII tot kardinaal benoemd (al is hij nooit tot bisschop gewijd!). Opmerkelijk mag zijn zaligverklaring door paus Benedictus XVI in 2010 genoemd worden (een onderstrepen van de eerder veronderstelde 'tactische overwegingen'?).
De invloed van de Oxford beweging, een beweging die geen echt bestuur kende, deed zich vooral gelden via persoonlijke contacten door het land heen, preken en de publicatie van vlugschriften. Vooral deze vlugschriften (onder meer van de hand van Newman) zijn van invloed geweest op de keuze van Bridges. (Vanwege deze vlugschriften - tractaten - werd de beweging ook wel aangeduid met 'the Tractarians '.
Op zeker ogenblik heeft Bridges, die intussen als productief en begenadigd auteur een aantal boeken op zijn naam had staan, Engeland verruild voor Canada waar hij als boer onder meer woonde en leefde in Ascot en Sherbrooke, Quebeck. Canadese gegevens laten weten dat hij getrouwd was met Eliza Bridges en er al in Engeland een zoon uit dit huwelijk is geboren met de naam Henry.  Hoewel door sommigen wordt beweerd dat hij in Canada is gestorven, schijnen er aanwijzingen te zijn dat hij vlak voor zijn dood, in 1894, naar Engeland is teruggekeerd en die laatste tijd woonde in Sidmouth, Devon.

Het lied 'Kroon Hem met gouden kroon' werd door Bridges in, zoals gezegd, 1851 geschreven en hij was daarbij vooral geïnspireerd door de woorden van Openbarin 19:12. Bridges heeft het lied vanuit die woorden 'thematisch opgebouwd' in zes verzen, telkens beginnend met 'Kroon Hem'. Een van de verzen van zijn hand, het tweede, laat zijn hang naar het katholicisme duidelijk zien en luidt:
 

Crown Him the Virgin’s Son, the God incarnate born,
Whose arm those crimson trophies won which now His brow adorn;
Fruit of the mystic Rose, as of that Rose the stem;
The root whence mercy ever flows, the Babe of Bethlehem.

Maria wordt hier door Bridges nadrukkelijk omschreven als de 'mystieke Roos'. Daarnaast zouden de zes door Bridges geschreven coupletten te verbinden zijn met het reciteren van de rozenkrans. Ook geloofde hij, als hij in zijn vijfde couplet spreekt over de scepter van Christus en Diens heerschappij en kracht, dat dit gezag op aarde werd vertegenwoordigd door de paus.
De hang naar terugkeer naar de katholieke tradities botste met de hiërachie en werd zelfs aanleiding tot intensief debat over de plaats van de staatskerk voor en in de toekomst.

Tegen de achtergrond van dit alles was het Godfrey Thring die uit angst dat een lied als 'Kroon Hem met gouden kroon' door de katholieke kerk 'mis'bruikt zou worden, het lied op zijn manier protestants reviseerde. Godfrey Thring was geboren op 25 maart 1823 in Alford, Sommerset als zoon van de predikant John Gale Dalton Thring en Sarah née Jenkyns. De familie genoot groot aanzien en had 'invloed' tot in de politiek. Godfrey die streng en nauwgezet werd opgevoed, bezocht na de Shrewsbury School Balliol College in Oxford waar hij in 1845 afstudeerde en vervolgens ingewijd werd in de anglicaanse kerk. Hoewel zijn vader liever had gezien dat Godfrey een militaire carriere had gevold, was het de sterke wil van zijn moeder die hem deed kiezen voor het ambt in de anglicaanse kerk. Godfrey, die het ambt plichtsgetrouw vervulde, schreef talloze geestelijke liederen en liedbundels waaronder het Church of England Hymn Book. In 1864 kreeg Thrings het lied 'Kroon Hem met gouden kroon' van Bridges onder ogen. Thrings schijnt op het verzoek van een collega, de predikant H.W. Hutton - die zich niet kon vinden in een aantal coupletten (ondermeer niet in het tweede dat Maria middeleeuwse wijze verheerlijkte als 'de mustieke Roos'), het lied te hebben herschreven om het zo te ontdoen van alle roomse invloeden. Hij schreef net als Bridges zes coupletten. Deze zes coupletten werden gepubliceerd in Thring's  Hymns and Sacred Lyrics. Godfrey Thrings stierf op 13 september 1903 in Shamley Green, Surrey.

Het lied zoals wij het vandaag kennen en tegenkomen in de meeste liedbundels, is een combinatie (compilatie) van de pennenvruchten van zowel Bridges als Thrings en beperkt zich vaak tot drie coupletten. Het oorspronkelijke tweede couplet, zoals geschreven door Bridges, vinden we tot op de dag van vandaag niet terug in de protestantse en evangelische bundels.
Ondanks al deze (begrijpelijke turbulentie) is het lied aanstekelijk en bovenal een terecht verheerlijken van God. Zoals ergens te lezen: 'Een loflied als geen ander. Hoe mooi is het, om zo'n grote Koning te mogen hebben'.