

Lied + verhaal
Lied 194 uit de bundel van Johannes de Heer.
De schrijver van dit wereldwijd bekend geworden en voor dit jaar inmiddels uit veel katholieke kerken in ons land 'verdreven' kerstlied, Josephus Franciscus Mohr, werd op 11 december 1792 in Salzburg geboren uit een buitenechtelijke relatie tussen Anna Schoiberin en de huursoldaat Franz Mohr. De laatste deserteerde niet alleen uit het leger maar liet nog voor de geboorte van Josephus ook Anna in de steek. Josephus kreeg naar de gewoonte van die tijd, ondanks het gegeven dat zijn vader en moeder niet getrouwd waren,de achternaam van zijn vader.
Het was de voorganger en tevens muzikaal leider van de Salzburger Kathedraal Johann Nepomuk Hiernle die Josephus op jonge leeftijd in de gelegenheid stelde een opleiding te volgen terwijl hij hem tegelijk in de muziek aanmoedigde. Zo diende Mohr op zeker moment tegelijkertijd als zanger en violist in de koren van de Universiteits Kerk en aan de Benedictijner kloosterkerk van St. Peter. Al op twaalfjarige leeftijd bleek Josephus drie instrumenten te kunnen bespelen: de gitaar, de viool en het orgel.
Het was van 1808 tot 1810 dat Mohr aan het Benedictijner klooster van Kremsmünster in de provincie Opper-
Op een koude kerstavond in 1818 wandelde Josephus van Obendorf naar Ansdorf om Gruber, met wie hij bevriend was geraakt, te bezoeken. Hij had het twee jaar eerder gemaakte gedicht Stille Nacht bij zich. Voor de Kerstnachtdienst had hij een lied nodig en hij wilde de schoolm eester, die ook het kerkkoor dirigeerde en het orgel bespeelde, vragen om het gedicht op muziek te zetten. Het kostte Gruber maar weinig tijd om de melodie te schrijven die nu bijna iedereen in heel de wereld kent. Het lied werd tijdens de Kerstnachtdient uitgevoerd in een eenvoudig arrangement voor gitaar en koor. Het raakte direct de harten van alle aanwezigen. Het duurde niet lang of tal van arrangementen van het lied verschenen in onder andere de kerken van Salszburg. Het werd een lied dat denominaties overstegen heeft en al snel werd het in allereerst Europa bij ieder bekend. De Katholieke missie en de protestantse zending hebben ertoe bijgedragen dat het lied de wereld is overgegaan en tot op vandaag door tallozen met kerst wordt gezonden. In 2006 is ontdekt dat Josephus en Gruber ook hebben samengewerkt in het samenstellen van een 'Te Deum'. Josephus leverde de tekst en Gruber de muziek.
Josephus die tot 1819 in Obendorf bleef, werd pastoor. Vervolgens werd hij in 1827 pastoor in Hintersee en in 1837 in Wagrain. Het grootste deel van zijn salaris gaf hij aan liefdadigheid. Zo stichtte hij een fonds om kinderen uit armlastige gezinnen in de gelegenheid te stellen om naar school te gaan en zette hij een systeem op om ouderen te helpen. Hij stierf in betrekkelijke armoede aan een longziekte op 4 december 1848 op 56 jarige leeftijd. In Wagrain is als blijvende herinnering aan hem nog steeds de Joseph Mohr school te vinden.


Stille nacht




Terug